H σημασία στο πρόσωπο του διδάσκοντος
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο υποψήφιος πρέπει κατά την επιλογή του να δίδει ιδιαίτερη σημασία στο πρόσωπο και κυρίως στην επιστημονική συγκρότηση του διδάσκοντος Καθηγητού. Και εάν μεν για τους υποψηφίους των Κατατακτηρίων Εξετάσεων το να ερευνήσουν και να αναζητήσουν την εξειδικευμένη επιστημονική παρουσία του εκάστοτε διδάσκοντος στη σύγχρονη Νομική Επιστήμη αλλά και στη ζώσα Δικαστηριακή Πράξη είναι πράγματι από πολύ δύσκολο έως ίσως και αδύνατο εξαιτίας ακριβώς του γεγονότος ότι οι ίδιοι δεν είναι νομικοί, για τους Υποψηφίους όμως της Εθνικής Σχολής Δικαστών (ΕΣΔΙ) ή του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) κάτι τέτοιο και απολύτως εφικτό είναι και πάντως σίγουρα σκόπιμο. Μία έστω και σύντομη έρευνα στις σύγχρονες νομικές βάσεις δεδομένων (π.χ. στην Τράπεζα ΝΟΜΟΣ) ή εν ανάγκη ακόμα και στις γενικές μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου (π.χ. google) είναι ικανή να αποκαλύψει την ενεργό παρουσία ή αντιθέτως να καταδείξει την παντελή απουσία ενός εκάστου τόσο από πλευράς νομικής θεωρίας (με τυχόν δημοσιευμένα στο νομικό τύπο άρθρα, μελέτες, σχόλια σε δικαστικές αποφάσεις) όσο και από πλευράς καθημερινής δικαστηριακής πράξης και πρακτικής εφαρμογής του Δικαίου.
Η συγγραφή μονογραφιών είναι επίσης άλλη μία ένδειξη ισχυρής επιστημονικής παρουσίας και αποδεδειγμένης ενασχόλησης με κρίσιμα νομικά ζητήματα. Επιπροσθέτως, θα ήταν πιστεύουμε πολύ σκόπιμο (και σίγουρα πολύ αποκαλυπτικό) οι υποψήφιοι ιδίως για την Εθνική Σχολή Δικαστών να αναζητούν ακόμα και Δικαστικές αποφάσεις, εάν υπάρχουν, οι οποίες να παραπέμπουν ρητώς στο επιστημονικό έργο και στις δημοσιεύσεις των εκάστοτε διδασκόντων. Γιατί μόνον έτσι ο διδάσκων συμβάλλει εμπράκτως πλέον και αποδεδειγμένα στην προαγωγή της Νομικής Επιστήμης, την οποία ο ίδιος καλείται εν συνεχεία να διδάξει σε άλλους.
Μόνον με αυτόν τον τρόπο, τουλάχιστον κατά τη γνώμη μας, ο διδάσκων νομιμοποιείται έναντι των διδασκομένων ανταποκρινόμενος έτσι πλήρως στον υψηλό διδακτικό και επιστημονικό του ρόλο απέναντι μάλιστα σε υποψηφίους οι οποίοι στο σύνολό τους είναι ήδη πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με κατά τεκμήριο πολύ υψηλές επιστημονικά αξιώσεις και οι οποίοι επιθυμούν περαιτέρω να προετοιμαστούν καταλλήλως για τις κρίσιμες αυτές εξετάσεις (τόσο των κατατακτηρίων όσο και κατά μείζονα λόγο των διαγωνισμών της ΕΣΔΙ και του ΝΣΚ). Απαιτείται, συνεπώς, ευρεία και ταυτοχρόνως πολλαπλά αποδεδειγμένη διδακτική και επιστημονική νομιμοποίηση στο πρόσωπο αυτού που αναλαμβάνει το δύσκολο και πολύ απαιτητικό έργο της διδασκαλίας σε ένα πραγματικά νομικό και απολύτως εξειδικευμένο στις προαναφερθείσες εξετάσεις φροντιστήριο. Ώστε αυτή ακριβώς είναι η έννοια της νομιμοποίησης του διδάσκοντος έναντι των διδασκομένων.
Είμαστε δηλ. της άποψης ότι οι υποψήφιοι πρέπει κατά την επιλογή τους να αναζητούν Καθηγητές οι οποίοι αυτά που τους διδάσκουν και αυτά που τους λένε να τα έχουν προηγουμένως οι ίδιοι διατυπώσει ενώπιον ενός ευρύτερου κύκλου προσώπων και στο ζωντανό επιστημονικό διάλογο θεωρίας και νομολογίας μέσα από τη συγγραφική τους δραστηριότητα αλλά και μέσα από την ενεργό συμμετοχή τους με εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια, ημερίδες κλπ., καθώς και με την αυτοπρόσωπη συμμετοχή τους με διαλέξεις και εισηγήσεις στα επιμορφωτικά προγράμματα που διοργανώνει ακόμα και η ίδια η Εθνική Σχολή Δικαστών (ΕΣΔΙ), και όχι απλά να διατυπώνουν τη νομική θεωρία για πρώτη φορά δίκην αυθεντίας (ex cathedra) ενώπιον των υποψηφίων σπουδαστών τους. Πιστεύουμε με λίγα λόγια ότι όλοι οι υποψήφιοι πρέπει κατά την επιλογή τους να λαμβάνουν οπωσδήποτε υπόψιν και σίγουρα να αξιολογούν κριτικά και πάντως να συνεκτιμούν την όποια (μεγάλη ή μικρή) ακαδημαϊκή εξειδίκευση των εκάστοτε διδασκόντων. Γιατί η νομική επιστήμη – και κατ΄ εξοχήν η διδασκαλία της – απαιτεί πρώτα από όλα βαθιά και αποδεδειγμένη γνώση του αντικειμένου.
Τέλος, κάτι εξίσου – αν όχι και παραπάνω – σημαντικό (τόσο γενικώς αλλά πολύ περισσότερο στα νομικά μαθήματα) είναι αναμφισβήτητα ο βαθμός μεταδοτικότητας του κάθε διδάσκοντος ο οποίος παίζει και αυτός πάρα πολύ σημαντικό (πρωταρχικό θα λέγαμε) ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα της μαθησιακής διαδικασίας. Γνώση λοιπόν του αντικειμένου, επιστημονικό έργο, δημοσιεύσεις, με ταυτόχρονη όμως ενεργό συμμετοχή, πέραν της θεωρίας, και στην καθημερινή δικαστηριακή και δικηγορική πράξη και γενικότερα στην πρακτική εφαρμογή του Δικαίου, και φυσικά μεταδοτικότητα στη διδασκαλία είναι τα στοιχεία εκείνα τα οποία πρέπει, κατά την άποψή μας τουλάχιστον, να αναζητούν (αλλά και να αξιώνουν) οι υποψήφιοι στο πρόσωπο του κάθε διδάσκοντος. Η εμπειρία μάλιστα έχει δείξει ότι έστω και ένα (οποιοδήποτε) από τα παραπάνω στοιχεία εάν λείπει, δυστυχώς δεν μπορεί ποτέ να αναπληρωθεί από τα υπόλοιπα.
Βασίλειος Σταματόπουλος
- Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
- Δικηγόρος Παρ΄ Αρείω Πάγω
- Εισηγητής σε επιμορφωτικά Σεμινάρια και ημερίδες της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔΙ) και Συμμετοχή στον Πίνακα Διδασκόντων της ίδιας Σχολής (ΕΣΔΙ) στην κατεύθυνση Πολιτικής / Ποινικής Δικαιοσύνης
- Μέλος και Εισηγητής της Ενώσεως Ελλήνων Δικονομολόγων
- Μέλος του Ερευνητικού Ινστιτούτου Δικονομικών Μελετών
- Επιστημονικός Συνεργάτης του Νομικού Τύπου, Αρθρογράφος και Σχολιαστής Δικαστικών Αποφάσεων σε Νομικά Περιοδικά (Νομικό Βήμα, Δίκη, Εφαρμογές Αστικού Δικαίου, Αρχείο Νομολογίας, Εφημερίς Ελλήνων Νομικών, Αρμενόπουλος, Επιστημονική Επετηρίδα Αρμενόπουλου, Συμβολαιογραφική Επιθεώρηση, Ποινική Δικαιοσύνη)
- Συγγραφεύς πολλών Μονογραφιών, Μελετών, Γνωμοδοτήσεων και Συλλογικών Έργων
- Εισηγητής Νομικών Σεμιναρίων σε Δικαστές, Ειρηνοδίκες, Δικηγόρους, Συμβολαιογράφους και μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους
- Αριστεύσας και Πρωτεύσας στις Εισαγωγικές Εξετάσεις του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών σε σύνολο 524 επιτυχόντων
- Αριστούχος Απόφοιτος Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών