ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΙΚΑΣΤΩΝ (ΕΣΔΙ): ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ
Παρατίθεται διάγραμμα προφορικής εισηγήσεως του Βασιλείου Σταματόπουλου στην Επιμορφωτική Ημερίδα την οποία διοργάνωσε στο πλαίσιο Προγράμματος Επιμόρφωσης Δικαστικών Λειτουργών η Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔΙ) με θέμα « Κοινό περί Δικαίου Αίσθημα και Κράτος Δικαίου » και η οποία έλαβε χώρα στην Αίθουσα Τελετών του Εφετείου Αθηνών. Η εν θέματι εισήγηση περιείχε (στο γενικό της μέρος) ιδιαίτερη αναφορά στην μείζονα και εξαιρετικά κομβική από δικαιοκρατικής πλευράς σημασία της Ερμηνείας του Δικαίου από τον Δικαστή (υπό το συνταγματικό μάλιστα πρίσμα του ερμηνευτικού συνδυασμού των άρθρων 26 και 16 παρ. 1 Σ.), στο δε ειδικό της μέρος, πέραν της ΟλΑΠ 1/2023, πραγματεύτηκε επιπροσθέτως και την ΟλΑΠ 2/2022 (πρότερος σύννομος βίος) καθώς επίσης και την ΓνμδΕισΑΠ 1/2023 (ως προς την ελεγκτική αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ στο πλαίσιο και του άρθρου 19 του Συντάγματος).
Βασίλειος Σταματόπουλος
Δικηγόρος, ΔΝ
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΣ
ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΚΟΙΝΟ ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΙΣΘΗΜΑ ≠ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ : Έννοιες αλληλοαποκλειόμενες ή αλληλοσυμπληρούμενες ;
Το «κοινό περί Δικαίου αίσθημα» σε ερμηνετικό συσχετισμό με το «ατομικό περί Δικαίου αίσθημα» του Δικαστή και τη «φωνή της συνειδήσεώς του» ως ρητή μάλιστα θετικοδικαιική αρχή (177 § 1 ΚΠοινΔ)
Οι 2 συνιστώσες του Κράτους Δικαίου: α) Θέσπιση του Δικαίου από το νομοθέτη (Γενικεύουσα Δικαιοσύνη) αλλά και β) Ερμηνεία του Δικαίου από το Δικαστή και εν γένει το νομικό επιστήμονα – Ερμηνευτή του Δικαίου (Εξατομικεύουσα Δικαιοσύνη)
Η Ερμηνεία του Δικαίου από το Δικαστή (ως πυλώνας του Κράτους Δικαίου) απολαύει συνταγματικής θεμελιώσεως και προστασίας : Άρθρα 26 Σ (Δικαστική Λειτουργία) και 16 § 1 Σ (επιστημονική ελευθερία)
Μείζονες ερμηνευτικoμεθοδολογικoί γνώμονες και αξιολογικοί οδοδείκτες στη φαρέτρα του Δικαστή :
- Έλεγχος συνταγματικότητας (93 § 4 Σ) των νόμων [βλ. ενδ. ως προς την επιβολή τέλους δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές, ή την ανά καιρούς νομοθετική κατάργηση της αιτήσεως αναστολής (938 ΚΠολΔ) σε ορισμένες (ή και σε όλες) τις εκτελεστικές διαδικασίες]
- Σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία των νόμων
- Εφαρμογή αρχής αναλογικότητας η οποία κατ΄ ορθή συνταγματική και δικαιοσυστηματική κρίση δεσμεύει και το Δικαστή (έτσι και οι Πλήρεις Ολομέλειες ΑΠ 6/2009, 6/2011, 9/2015 και 10/2017)
[Βλ. σχετ. περί της εν λόγω αρχής στον μεν ΑΠ την εύλογη χρηματική ικανοποίηση στην ΑΚ 932, αντιστοίχως δε στο ΣτΕ ζητήματα επαγγελματικής ελευθερίας, στο δε ΕλΣυν ζητήματα ως προς τον καταλογισμό δημοσίων υπολόγων]
- Τελολογική ερμηνεία των κανόνων δικαίου
- Κανόνες συρροής και σύγκρουσης (αντιθέτων) κανόνων δικαίου
ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
i) ΟλΑΠ 1/2023 : Ερμηνευτική διαπλοκή άρθρου 2 § 4 ν. 4354/2015 και άρθρου 10 § 14 ν. 3156/2003 / Τελολογική («δικαιοσυστηματική») ερμηνεία ή απαγορευμένη αναλογική εφαρμογή ;
Δικονομικά ζητήματα κατ΄ εξαίρεση νομιμοποίησης στην πολιτική δίκη και δη στην αναγκαστική εκτέλεση
Ερμηνευτική αξιολόγηση πλειοψηφίας και μειοψηφίας – Ιδία θέση
ii) ΟλΑΠ 2/2022 (Ποιν): Πρότερος σύννομος βίος / Τελολογική ερμηνεία κατισχύουσα της γραμματικής
Ειδικώς η αρχή της αναλογικότητας ως εν προκειμένω αξίωση δίκαιης ισορροπίας μεταξύ της αξιόποινης πράξης και της επιβαλλόμενης ποινής
Το κοινό περί δικαίου αίσθημα και η ιδέα της Δικαιοσύνης στο κοινωνικό κράτος δικαίου ως μείζονες δικαστικοί οδοδείκτες για την επιβολή της δέουσας ποινής από το αρμόδιο Ποινικό Δικαστήριο
iii) Γνμδ. 1/2023 ΕισΑΠ: Ερμηνευτική διαπλοκή ν. 5002/2022 (Διαδικασία άρσης απόρρητου επικοινωνιών κλπ.) και του εκτελεστικού του Συντάγματος ν. 3115/2003 (συστατικού της ΑΔΑΕ) υπό το γραμματικό και τελολογικό φως του άρθρου 19 Σ
Ερμηνευτική αξιολόγηση της εν θέματι εισαγγελικής γνωμοδότησης
Σύμφωνη με το Σύνταγμα (άρθρο 19) ερμηνεία των νόμων και όχι σύμφωνη με τον εκάστοτε νόμο ερμηνεία του Συντάγματος
Κανόνες συρροής – Ειδικώς δε ο κανών lex posterior generalis non derogat legi priori speciali / Εν μέρει μεν ειδικότερος ο ν. 5002/2022 ως προς τα διαδικαστικά τεχνικά ζητήματα γνωστοποίησης της άρσης του απορρήτου στον παρακολουθούμενο για λόγους Εθνικής Ασφαλείας, εν μέρει όμως ειδικότερος ο εκτελεστικός του Συντάγματος (άρθρο 19) ν. 3115/2003 ως προς την καθολική και ως εκ τούτου αναφαίρετη ελεγκτική αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ σε όλους τους δημόσιους φορείς καθώς επίσης και σε όλους τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους